Sau 5 năm đi làm, mình đã trãi qua các cấp độ quản trị từ Trainee, Staff, Leader, Manager, và trở về Staff. Các cấp độ quản trị này có gì khác nhau, vai trò của cấp nào quan trọng hơn?
Một cách MECE, mình chia các cấp bậc theo tính chất thực tế: 1. Theo Tittle và 2. Theo bản chất công việc.
(i) Với cách phân chia theo tittle, thì tùy vào chính sách và văn hóa của mỗi công ty, các cấp bậc được lượng hóa từ Trainee, Staff, Leader, Manager. Cách chia này mỗi công ty mỗi khác. Mình không bàn.
(ii) Với cách phân chia theo bản chất công việc, bài viết này mình sẽ đi sâu vào cách này. Dựa trên tài liệu lý thuyết quản trị, sự suy luận và trãi nghiệm từ bản thân.
Trainee và Staff (Junior, Senior) thì chia theo cách (i) hay cách (ii), công việc chính là thực thi. Bài viết này không bàn về Trainee và Staff. Phần trọng tâm chính bài viết là sự khách nhau giữa True Leader và True Manager, regardless tittle.
Trên lý thuyết mình học hồi FTU từ sách Principles of Management, published by McGraw-Hill, công việc management gồm 4 functions chính: Planning, Organizing, Leading, and Controlling. True Manager là người thực hiện management (4 functions). Công việc của leader là: Staff + Leading. Being leader và manager là 2 công việc khác nhau.
Ví dụ đoàn người leo núi, người đi đầu là leader. True Leader đi cùng mọi người, đi tiên phong, đi nhanh hơn, đi khỏe hơn. True Leader làm vai trò trực tiếp hành động; và hành động tiên phong, mạnh mẻ của true leader dẫn đắt cả đoàn. True Manager là người đi sau cùng, anh ấy plan lương thực, sự an toàn, thiếu/ đủ của đồng đội; anh ấy kiểm soát cả đoàn, anh ấy động viên những người đi trước, anh anh ấy hỗ trợ để mọi người đi nhanh và an toàn.
A. True leader vs true manager
2 điểm khác biệt chính giữa true leader và true manager:
1. True Leader vẫn là staff, là 1 staff cố gắng đi nhanh hơn, perform tốt hơn các staff khác. Mục tiêu của chính của leader là 1 staff dẫn đầu. Thông qua đó giúp động viên mọi người.
2. True Manager không cố gắng để thể hiện vai trò bằng việc đi nhanh hơn, khỏe hơn những người còn lại. Mục tiêu của manager là giúp cả đoàn đi hiệu quả hơn, an toàn và đạt được mục tiêu chung.
B. Tilled manager vs true manager
Có những người mang tittle là manager nhưng không phải là true manager: Tittled manager? Làm sao phân biệt họ? Có 3 cách nhận ra:
1. Tittled manager không sẵng sàng để trở thành 1 staff dẫn đầu như leader do, trong những khi cần thiết. Nói cách khác, họ không dám lội bùn cùng đồng đội khi cần.
2. Tittled manager tranh công với staff, thường là tranh công với leader. True manager cho rằng sự thành công của họ được đo bằng sự hỗ trợ nâng tầm sự thành công của staff. Việc tranh công là biểu hiện của việc họ không cho rằng công việc của họ là giúp đỡ staff thành công hơn.
3. Manager núp bóng trốn tránh sự thất bại của team. Staff thất bại, chính là manager thất bại. Việc Manager đổ lỗi cho staff, thể hiện trách nhiệm của người manager này chỉ ở phạm vi của chính họ, không có trách nhiệm với người khác. Nói cách khác, lỗi của manger, staff không chịu; nhưng lỗi của satff thì manager cùng chịu.
Trong quá trình làm việc, mình nhận thấy rằng, người true manager/leader không nhất định mang tittle as a manager/ leader. He can be a trainee but a true leader.
True Manager: Thành công thì do staff, thất bại thì do mình.
NBP
Leader: Leading by being a good example.