Sự khởi đầu
Mình bắt đầu việc đi làm fulltime chính thức là công việc tại công ty đa quốc gia. Trong quá trình này mình luôn tự hỏi điều gì là quan trọng nhất trong cuộc đời? Công việc nào là phù hợp nhất với mình để đạt được điều quan trọng nhất này?
Lúc trước khi đi học, mình là đứa trẻ ngổ nghịch không vâng lời người lớn nếu mình không cho là đúng, kể cả người nhà. Lúc đi học, mình luôn tìm cách vượt ra ngoài những khuôn khổ kiến thức mà thầy cô dạy, mình tìm những cách giải toán khác với cách thầy cô dạy, mình hay tìm cách chứng minh không phải thầy cô luôn đúng (dù thường là mình sai). Lúc học đại học, mình luôn muốn làm những điều mình cho là đúng, dù nó lạ lẫm, xa cách với bạn bè cùng trang lứa. Lúc đi làm, mình luôn muốn tạo sự thay đổi cho đồng nghiệp, khách hàng,…
Chấp nhận đánh đổi
Mình biết không vâng lời là bị đòn, mình chấp nhận. Mình biết không theo khuôn mẫu giáo dục thông thường có nguy cơ đạt điểm thấp (có khi đạt điểm cao hơn bình thường). Mình biết làm điều quá khác biệt có thể bạn bè xa lánh. Mình biết tạo sự thay đổi cho công ty khi đi làm thuê có thể tạo ra nhiều sự chống đối khó chịu.
Mình chấp nhận hết và vẫn làm.
Mình chấp nhập sự đau đớn của đòn roi. Mình chấp nhập sự đánh giá thấp của người khác. Mình chấp nhập cô đơn. Mình chấp nhận sự thù địch từ đồng nghiệp. Mình chấp nhận sự bất ổn về tài chính.
Điều quan trọng nhất
Mình chỉ không chấp nhận 1 thứ.
Mình không chấp nhận khuôn khổ người khác áp đặt ý chí của mình.
Mình nhận ra điều quan trọng nhất với mình là tự do ý chí.
The will to power (Friedrich Nietzsche)
Mình hay đọc sách về triết học của triết gia người Đức Nietzsche, ông ấy có 1 quyển sách “The Will to Power” nói về động lực cơ bản dẫn đến hành động của con người (thậm chí vạn vật). Từ “Power” ở đây không phải dùng với nghĩa quyền lực.
Các lý luận của triết gia Nietzsche cho mình hiểu thêm về sự tự do ý chí, làm rõ ràng hơn thứ mà mình cho là quan trọng nhất đối với mình.
Những nhân vật yêu thích
Godfather (Mario Puzo)
Mình thích nhân vật Godfather của nhà văn Mario Puzo. Godfather là trùm xã hội đen, ông ấy vượt qua nỗi sợ hiểm nguy tính mạng để làm 1 trùm xã hội đen. Ông ấy kinh rẻ sự lệ thuộc bản năng tình dục của người con trai cả khi anh ấy đánh đổi gia đình mà đi ngoại tình. Ông hy sinh cảm xúc ngắn hạn để chờ đợi thời điểm trả thù phù hợp, với câu nói “Sự trả thù như rựu quý, để càng lâu thì thưởng thức càng ngon”. Ông ấy bỏ qua mối thù con trai cả bị giết, để giữ gìn trật tự thế giới mafia mà ông ấy mong muốn. Ông ấy vượt qua pháp luật và giới hạn quy chuẩn đạo đức chung để bảo vệ trật tự thế giới xung quang ông ấy.
Tổng thống Putin và Tổng thống Volodymyr Zelenskyy
Dù không đồng tình với quyết định của Tổng thống Putin khi đưa quân xâm lược Ukraina, nhưng mình yêu thích những hành động của ông ấy. Ông ấy có cuộc sống đầy quyền lực và giàu sang. Ông Putin có thể lựa chọn dễ dàng là không làm gì cả và sống hết cuộc đời của ông ấy trong quyền lực và giàu sang. Nhưng không, vì lợi ích của quốc gia, ông ấy chấp nhận rủi ro bất ổn chính trị khi đưa quân xâm lược Ukraina. Đằng sau việc đưa quân xâm lược Ukraina là hàng chục năm trời toan tính kế hoạch, vô vàn ưu phiền và sự lo lắng. Nhiều sự rủi ro về tính mạng nếu Putin bị đảo chính. Ông vượt qua những lý luận về đạo đức thông thường, về quy ước quốc tế, về công kích của thế giới. Gia đình của ông sẽ bị liên lụy. Danh dự của ông có thể bị sử sách bôi nhọ như 1 kẻ độc tài khủng bố (nếu kế hoạch thất bại). Trên tất cả, ông làm vì niềm tin rằng việc này mang lại lợi ích tốt nhất cho nước Nga.
Tổng thống Volodymyr Zelenskyy cũng vậy. Ông có đủ quyền lực và sự giàu có. Ông có nhiều sự lựa chọn dễ dàng như phục tùng Nga. Ông chấp nhận rủi ro tính mạng khi ở lại Kiev cùng binh lính khi Nga đánh đến Kiev. Ông chấp nhận tình trạng luôn bị theo dõi và truy sát từ phía Nga. Ông chấp nhận đất nước gánh chịu nhiều tang thương ngắn hạn để đất nước có lợi ích dài hạn. Trên tất cả, ông làm vì niềm tin vào lợi ích dài hạn của đất nước Ukraina.
Tự do ý chí
Mình chia sự tự do ý chí thành 4 loại:
A. Tự do ý chí về mặt bản năng
Sự thèm khát về tình dục là bản năng. Nó xuất phát từ ý muốn của chúng ta. Khi đạt được khoái cảm tình dục, chúng ta thỏa mản. Chúng ta luôn có sự khao khát về tình dục.
Chúng ta có nhiều ví dụ khác của tự do ý chí bản năng như ăn ngon, ngủ ngon, thỏa mản về giác quan bản năng.
Chúng ta đôi khi bị dẫn dắt hành động để thỏa mản bản năng.
B. Tự do ý chí về mặt cảm xúc
Chúng ta muốn sự vui vẻ, sự đề cao tán thưởng, cảm giác yêu thương, cảm giác gần gủi, cảm giác an toàn.
Chúng ta đôi khi có thể hy sinh cảm giác bản năng để đạt cảm xúc. Ví dụ bạn chịu đau đớn, làm việc vất vả để mua bộ quần áo đẹp. Để được vui vẻ và được khen.
C. Tự do ý chính về ý muốn cá nhân
Một người muốn xây một ngôi nhà mang phong cách cá nhân, một biệt thự đặt theo tên chính mình, một công trình kiến trúc theo ý định của riêng mình, một chiếc Rolls Royce được thiết kế riêng cho chính mình.
Người mẹ đơn thân và nghèo mong muốn người con ăn học thành tài, có thể chấp nhận đau đớn, cực khổ lao động. Người mẹ ấy có thể chấp nhận hy sinh sức khỏe và cả cảm xúc cá nhân để làm mọi thứ sao cho đạt được ý định này.
Một người muốn đạt tự do tài chính, có thể bỏ qua những thú vui tốn kém, những bữa tiệc vui vẻ và làm những công việc cực nhọc khó khăn.
Một người yêu toán có thể thức khuya, có thể chấp nhận cảm giác tiêu cực để nghỉ việc làm công ăn lương, và rồi lao vào hoàn thành công trình toán học.
D. Tự do ý chí thay đổi thế giới
Thay đổi ý chí của người khác theo hướng thay đổi từ bên trong người khác để người khác làm theo ý chí của ta một cách tự nguyện.
Một người bố chấp nhận tất cả chỉ để gia đình mình sống cuộc sống tốt hơn.
Một người có thể hy sinh tài sản, danh dự, gia đình, và cả tính mạng để theo đuổi sự nghiệp cách mạng. Tất cả chỉ để sự nghiệp cách mạng này mang lại sự thay đổi lớn lao cho xã hội.
Một người lính vô danh, hy sinh tất cả, kể cả sinh mạng để chiến đấu vì niềm tin rằng sự cố gắng của anh ta góp phần thay đổi xã hội.
Một doanh nhân lấy tài sản cá nhân và toàn bộ tâm trí để mang lại sự đổi thay, giá trị cho cuộc sống của mọi người. Hay một doanh nhân làm thay đổi một ngành công nghiệp, biến nó trở nên tốt hơn, mang lại nhiều giá trị hơn.
Thứ tự ưu tiên
Đối với mình, điều quan trọng nhất trong cuộc đời mình là tự do ý chí.
Theo cá nhân mình, một hành động hay một kế hoạch hay một ý định nào đó, đôi khi gồm 1 hay nhiều loại tự do ý chí. Nhưng trên hết, nó có thứ tự ưu tiên.
Với năng lực hữu hạn, sự đánh đổi là cần thiết. Thứ tự ưu tiên là kim chỉ nam cho sự lựa chọn đánh đổi.
Thứ tự ưu tiên thông thường của mình: Tự do ý chí cá nhân > Tự do ý chí thay đổi thế giới > Tự do ý chí cảm xúc > Tự do ý chí bản năng
Running my own business in my own ways
Khi làm thuê hay tự run business, mình đều có thể học hỏi, mình đều có thu nhập, mình đều có niềm vui trong công việc, đều có sự an toàn tài chính. Nhưng trên tất cả, việc tự mở công ty cho phép mình theo đuổi tự do ý chí ở mức độ cao hơn.
Khi tự kinh doanh, mình có thể tự do ý chí trong việc thuê nhân viên theo cách mình muốn, những người mình muốn. Mình có thể tự do trong lối sống, sinh hoạt, thời gian cho việc học.
Để kết quả kinh doanh tốt (ý chí cá nhân), mình sẵng sàng chịu cực khổ để làm nhiều hơn. Để làm đúng lĩnh vực mình thích, vận hành công ty theo 1 cách khác biệt mà mình cho là đúng, để được tự do lựa chọn và từ chối những khách hàng không mong muốn.
Vì sự theo đuổi tự do ý chí, nên mình prefer being solo founder, solo owner.
Mình không thích sự can thiệp của co-founder, nên mình chọn là solo founder. Mình chấp nhận rằng mình sẽ học những expertise khác nhau như tài chính, bán hàng, kỹ thuật.
Mình không muốn phụ thuộc vào nhà đầu tư, nên mình không gọi vốn. Để làm được vậy, mình phải luôn hướng về lợi nhuận và dòng tiền dương.
Tự do theo đuổi mục tiêu thay đổi ngành mà công ty mình tham gia. Để thay đổi ngành bằng cách cho đổi thủ thấy đâu là tiêu chuẩn. Để cho khách hàng thấy đâu là giá trị thật sự. Để cho nhân viên thấy, đâu là tiêu chuẩn của quản trị. Để thay đổi cái thế giới nhỏ nhoi xung quanh mình trở nên tốt hơn theo cách mình muốn.