Bạn cần mua 1 chiếc Iphone 8 second hand, sau khi thấy Apple ra IphoneX và tin rằng đây là thời điểm hợp lý để có sản phẩm tốt giá hợp lý. Bạn lên Chotot, Tinhte và tìm được chỗ bán. Người bán đề xuất giá 5 triệu và cho bạn test thử. Dù đã vọc thử, nhưng bạn vẫn không biết được bên trong sản phẩm có vấn đề gì không. Nếu từng có vấn đề như sửa chữa, va đập, vô nước,.. thì chỉ có người bán mới biết. Bạn đang tham gia 1 giao dịch mà bạn hiểu về sản phẩm ít hơn người bán hiểu.
Đây chính là ví dụ của bất cân xứng thông tin – Asymmetric information. Nghĩa là giao dịch mà 1 bên nắm được nhiều thông tin hơn bên kia. Trong ví dụ trên, chỉ có người mua chịu thiệt thòi, còn người bán thì hiểu rõ giá và chất lượng nên không thể thiệt thòi được.

Việc này khiến người mua đòi hỏi mức 1 discount, vì đó là phần thưởng của sự không chắc chắn. Vì nếu muốn chắc chắn, người mua chỉ cần ra tiệm mua cái Iphone mới có bảo hành chính hãng.

Trong tình huống bất cân xứng thông tin, người mua nên tin vào tình huống xấu nhất, rằng chiếc Iphone có lỗi lầm. Cũng như việc ai đưa bạn quả chanh và nói rằng quả chanh ăn ngon lắm. Bạn thì không chắc là quả chanh sẽ ngọt hay chua, thì bạn nên tin rằng nó chua. Đấy là lý thuyết quả chanh – Lemon Theory.

Sự bất cân xứng thông tin nghe có vẻ là có lợi cho người bán (người nắm nhiều thông tin hơn). Thực chất thì không hẳn. Việc bất cân xứng có thể giúp người bán Iphone lởm bán được hàng, người bán chanh chua bán được hàng. Nhưng lại làm hại thị trường và tạo rào cản khiến những người bán Iphone Secondhand xịn và người bán chanh ngọt không bán được với giá tốt. Do bất cân xứng thông tin, nên người mua nghi ngờ những người bán hàng lương thiện và trả mức giá thấp để reward cho sự không chắc chắn.

Solution:
1. Remove asymmetric information
2. Insurance

Lúc mình còn là Sales Engineer đại diện cho 1 tập đoàn Nhật tại Việt Nam. Mình bán giải pháp kỹ thuật cho công ty Kumho Tire. Giá trị dự án lớn nên phía client cân nhắc nhiều. Phía client không rành bằng, nên rõ ràng đây là Asymmetric Information. Làm sao đây?

1. Remove asymmetric information
Mình trình bày cho client hiểu rõ step by step. Mình tìm hiểu những concern mà họ cần giải đáp và trình bày one-by-one. Mình đưa ra những physical evidence, persuasive proof để chứng minh tính hiệu quả và thực tế của dự án. Quan trọng nhất, mình xin reference từ những client khác cùng ngành mà mình đã tư vấn thành công.
2. Insurance
Bảo hiểm cho người mua phòng ngừa rủi ro xảy ra tình huống xấu nhất là biện pháp giúp loại bỏ risk của phía bất lợi về thông tin. Trong tình huống này, mình chưa cần dùng đến. Nhưng nếu Option 1 vẫn chưa work, mình sẽ insurance bằng cách chia nhỏ payment và link các mục payment vào performance của dự án.

Khi bạn gặp client mới, dự án lớn, phát sinh rủi ro, sự nghi ngờ, concern là rào cản với bạn thì cũng là rào cản với đối thủ. Đây là cơ hội, nếu bạn biết cách giải quyết vấn đề để biến rào cản này thành thuận lợi.

Nếu bạn bán sản phẩm tốt, tự tin vào chất lượng, thì bạn có nhiều cách offer insurance ví dụ bảo hành, chính sách đổi trả,… cho khách hàng thì rào cản không còn nửa. Trong tài chính, bạn có thể đề xuất phương pháp hedge rủi ro cho client. Trong management consultant, bạn có thể đề xuất performance-based fee.

Trong ngành tài chính, khi công ty phát hành chào bán trái phiếu ra thị trường. Nghĩa là doanh nghiệp cần vay nợ từ thị trường. Nhưng thị trường thì không rành doanh nghiệp bằng chính doanh nghiệp. Thị trường lo rằng doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính và ảnh hưởng đến việc trả nợ. Lúc này, cơ hội kiếm ăn của các chú Credit Rating Agency đã đến. Họ là ai?

Credit Rating Agency là những công ty độc lập chuyên thẩm định khả năng trả nợ của các công ty vay nợ. Công ty cần vay nợ phải trả phí để được thẩm định của Credit Rating Agency (Conflict of Interest Risk). Các anh lớn trong ngành Credit Rating (Big Three) là các công ty Mỹ: Standard&Poor (48%), Moody Investors Service (34%) và Fitch Rating (15%).
Tại Vietnam, Vingroup để vay vốn nước ngoài xây VinFast, phải thuê các chú này đánh giá. Hiện tại, Oct, 2019, forcast về khả năng trả nợ của VinFast có vấn đề nên ảnh hưởng đến tín nhiệm tín dụng của VinGroup. Các công ty Credit Rating hạ tín nhiệm của VinGroup. Vậy là VinGroup rút ra không thuê Fitch Rating nửa. S&P nổi tiếng tham ăn thì vẫn giữ tín nhiệm tín dụng. Sau đó kéo theo cổ phiếu VIC đỏ lửa.

Phần lớn thời gian lãng phí của mình dựa theo thống kê của chính mình: Thời gian dành cho mạng xã hội.

Nguyên nhân: Mạng xã hội reward curiosity, sự ganh ghét, the fear of missing out. Mạng xã hội có tính năng react: like, comment, share. Việc này làm bạn luôn có động lực để tiếp tục khoe, đề cao bản thân.

Hậu quả: Sự mất tập trung thời gian, năng lượng, trí tuệ vào những thứ không mang lại value gì.
Có bạn sẽ phản biện là bạn sẽ cân bằng! Ok, nếu bạn làm được thì ok, tôi chúc mừng. Tôi tự thấy mình yếu kém, nên dứt mạng xã hội và các kênh tin tức nhảm nhí.

Phương pháp: Dùng app Blocksite để chặn Facebook, Linklned. Và cả kenh14, cafef, 24h, vnexpress,…. Đối với Zalo: Turn off notification.
Mình dùng Extension TrackR trên Chrome để đo thời gian mình dành cho các website.

Để chống nghiện mạng xã hội và đọc tin tức nhảm nhí, mình sẽ lấp đầy bằng:

Các trang website bổ ích:
1. HBR
2. FT
3. Tham gia mạng xã hội tri thức: Quora
4. Farnam Street: Học về phương pháp tư duy
5. Tự viết Blog, viết sách

Tăng cường hoạt động offline:
Hàng tuần arrange appointment với những người mới, khác ngành
Đi English Coffee
Ra quán Cafe đọc sách, vứt laptop và smartphone ở nhà, chỉ mang theo stupid phone

Mình đã thử: Xóa Facebook, chỉ dùng Zalo + tắt notification, không follow bất kì ai. Mình không care về bảo mật cá nhân, mình quan tâm về tỷ suất sinh lời đối với thời gian.